Menemen’in kuruluşu milattan öncesine dayanmakla birlikte kesin bir tarih saptanmış değildir. İlçenin M.Ö 1000 yıllarında Eoliyenlerle İonyalıların hudutlarını oluşturan Gediz (Hermos) nehrinin sol sahiline yakın olan bugünkü Yahşelli Köyü civarında kurulduğu zannedilmektedir. M.Ö 263-241 yılları arasında da Asarlık köyü yakınlarına nakledildiği, Anadolu Beylikleri zamanında bugünkü yerine taşındığı bilinmektedir.Uzun yıllar İonyalıların egemenliği altında kalan Menemen, daha sonra Frigyalıların egemenliği altına girmiştir. Bölge el değiştirmesine rağmen İonlar bazı yerlerde egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Frigyalıların egemenliği M.Ö 676-546 yılları arasında Lidyalılar izlemişlerdir. Son Lidya Kralı Krezüs’ün Pers hükümdarı Kurus’a (Kirus) yenilmesiyle M:Ö 546 yılında Anadolu sahilleri dolayısıyla Menemen, Perslerin eline geçti. M.Ö. 334 yılına dek süren Pers istilası Büyük İskender’in Anadolu’yu istilası ile son buldu. Makedonya Kralı Büyük İskender’in M.Ö 323 yılında ölümü üzerine zaptettiği topraklar üzerinde, Helenizm krallıkları dediğimiz Asya, Mısır ve Makedonya krallıkları kuruldu.
Asya krallığı sınırları içinde kalan Batı Anadolu’da Büyük İskender’in kumandanlarından biri tarafından bugünkü Bergama ve yöresinde “Bergama Krallığı” kurulmuştur. Bu sırada Menemen ve çevresi de Bergama Krallığının egemenliğini tanımıştır. M.Ö 64 yılında Asya Krallığı Romalılar tarafından ortadan kaldırılınca kasaba Romalıların egemenliği altına girmiştir. Daha sonra Roma İmparatorluğunun ikiye bölünmesi üzerine(M.S 395)Doğu Roma İmparatorluğu’nun (Bizans) payına düşmüştür. Anadolu’da Malazgirt zaferi ile başlayan Selçuklu egemenliği kısa sürede Menemen’i de içine aldı.(1084)Ancak haçlı seferlerine rastlayan bu dönemlerde Menemen’in birkaç kez el değiştirdiği görülmüştür.
Anadolu Selçukluları’nın son zamanlarında bağımsızlıklarını ilan eden Germiyanoğulları’nın yardımı ile Manisa ve çevresini elde eden Saruhan Bey 1300 yıllarında Saruhan Beyliğini kurdu. 1313 yılında Saruhan Bey Menemen ve Foça yörelerine de egemenliği altına alarak sınırlarını genişletti. Anadolu’da Osmanlı Beyliğinin kurulması sırasında Saruhan Beyliğini ortadan kaldıran Yıldırım Beyazıt Menemen’i de Osmanlı Beyliği sınırları içine dahil etti. Yıldırım Beyazıt 1342 yılında Ankara Savaşında Timurlenk’e yenilince Timur Anadolu Beyliklerine bağımsızlıklarını geri verdi. Bu arada Saruhan Beyliği de eski toprakları üzerinde bağımsızlığını ilan etti. Osmanlı tahtında hüküm süren Fetret Devri dediğimiz döneme Çelebi Mehmet, diğer kardeşlerini yenerek son verdi ve yeniden Anadolu Birliği’ni kurma çabalarına girişti. Mehmet Çelebi Saruhan Bey’ini öldürterek bir asırdan beri devam eden Saruhan Beyliğine son verdi. Menemen ve çevresi de yeniden Osmanlı egemenliğine geçmiş oldu. 1425 yılında 2.Murat Menemen’i kesin olarak Osmanlılara bağladı.
1850 yılında eyalet merkezinin Aydın’dan İzmir’e alınmasıyla Menemen’de Manisa’dan ayrılıp İzmir’e bağlandı. 479 yıl Osmanlı idaresinde kalan Menemen, İzmir’in işgalini takip eden 17-18 Mayıs 1919 tarihinde Yunanlılar tarafından işgal edildi. Üç yıldan fazla süren işgal sırasında Menemen çok kötü acı günler yaşamış; bu arada buna rağmen Kaymakam’ı Kemal Bey de şehit edilmiştir. İşgale rağmen Menemenli hiçbir zaman Yunan buyruğu altına girmemiş zaman zaman dağlara çıkarak Yunan askeri birliklerine baskınlar yaparak zayiatlar verdirmişlerdir. Menemen, Kurtuluş Savaşı sonrasında zafer kazanan Türk Ordusu’nun 9 Eylül 1922’de şehre girmesiyle tekrar bağımsızlığına kavuşmuştur. 9 Eylül günü Menemen’in en mutlu günü olarak kabul edilmiştir.
